Ekspozita personale e Edi Ballës eksploron temat e fëmijërisë dhe marrëdhëniet me shtëpinë dhe familjen në hapësirat e Casa Orsini në Lodi .
Teksti Kurator
Casa Orsini prezanton “RRUGË. Kujtimet e parafabrikuara” , ekspozita personale e artistit Edi Balla (Tiranë, 1997) e cila merr formë si një projekt ekspozitor i paprecedentë i projektuar posaçërisht për hapësirat e Casa Orsini Domestic Art Space , shtëpi-studio e arkitektit Carlo Orsini në Lodi.Ekspozita është e hapur për publikun nga data 10 shkurt 2024 deri më 7 prill 2024 .
Ekspozita, e kuruar nga Carlo Orsini, tërheq kufijtë e një udhëtimi emocional dhe vizual që përfshin piktura, instalime dhe video-instalime në një itinerar real që e fton vizitorin të thellohet në lidhjet e shumta midis koncepteve të kujtesës, vendit dhe identitetit. . Nisur nga territori i pastër i fëmijërisë dhe rrjeti i kujtimeve të nuancuara që ngjall, artisti shoqëron publikun përmes rikthimit vizual të koncepteve të shtëpisë dhe familjes , elementë që lënë gjurmë të thella në sensin e identitetit të secilit prej nesh, më në fund arrijmë te qëndrueshmëria e tipareve që nuk mund të zgjidhen nga individi si emri, familja, kombësia dhe pamja fizike.
Itinerari i ekspozitës nis nga videoinstalacioni “Playhouse” , i cili paraqet një përzgjedhje të shtëpive të fëmijëve të banuara nga qenie lozonjare imagjinare . Vepra gjen në lojë një mjet përmes të cilit fëmija bëhet arkitekti i një universi fantazi, duke eksploruar mënyrën se si imagjinata e fëmijërisë formon perceptimin tonë për botën, madje duke jehuar në moshën e rritur.
Ekspozita vijon me instalacionin specifik për vendndodhjen “Një hartë mendore” , e cila e sheh Edi Ballën të zgjerojë dhe artikulojë përvojën e tij personale në hapësirë përmes një përzgjedhjeje prej katërmbëdhjetë pikturash dhe mbi pesëqind skicash në letër .
Itinerari e ka origjinën nga seriali “Kujtime”, të cilin artisti e krijoi pas zhvendosjes së papritur nga Shqipëria në Itali dhe që përfshin arkivin e objekteve, dokumenteve, mobiljeve dhe pajisjeve që shoqëruan familjen në udhëtim. Struktura, kultura dhe traditat e vogla që gjallërojnë njësinë familjare të artistit janë të organizuara në një planifikim hapësinor real, të shtresuar dhe të mbivendosur në një metaforë të drejtpërdrejtë të paqartësisë dhe delikatesës së kujtesës . Nga vargu i imazheve, shkrimeve dhe vizatimeve dalin planet e tre qyteteve të Shijakut, Durrësit dhe Tiranës , të ndërprera herë pas here nga zona të zbrazëta, të krijuara për të lejuar vizitorin të kalojë veprën në një lojë të vazhdueshme pengesash dhe kufizimesh. “Një hartë mendore” krijon një paraqitje intime të përvojës personale të artistit, ku elementë të tillë si kultura, klasa shoqërore dhe paragjykimet personale kryqëzohen me rikujtimin e kujtesës në një rikthim vizual të strukturës së ekzistencës së dikujt.
Edi Balla shpjegon : “ Si një artist, skulptor dhe piktor i ri bashkëkohor ndjej nevojën të bëj të njohur një pjesë të identitetit tim duke u përpjekur të lundroj apo kërkoj mes ngjarjeve dhe kujtimeve që përbëjnë hartën e jetës sime. Mendoj se të kuptuarit e identitetit është një pjesë e rëndësishme e punës sime. Identiteti është një peizazh i gjerë i përvojave të fëmijërisë, jetës familjare, prejardhja gjeografike, ndikimet kulturore arsimore, aspiratat, talentet, të metat dhe zakonet. ”
Pjesë përbërëse e projektit është vëllimi “RRUGË” , i cili hulumton vetë idenë e hartës mendore si një strukturë e aftë për të udhëhequr individin në ndërtimin e identitetit të tij. Libri, në një botim të kufizuar, ofron një eksplorim të marrëdhënies mes perceptimit dhe realitetit përmes fjalëve dhe imazheve të kthyera nga Edi Balla në ekspozitë.
Ekspozita është pjesë e horizontit eksperimental që Casa Orsini inauguroi në vitin 2023 me rastin e Lodi Basèll-it, ku u hapën dyert e shtëpisë-studios së arkitektit Carlo Orsini për realizimin e projektit të ekspozitës “GURALIZË NË SKY”. Pa zgjidhje vazhdimësie me përvojën e mëparshme, “RRUGË. Kujtimet e parafabrikuara” sjell një projekt artistik eksperimental në hapësirën e një shtëpie private , e cila hapet kështu për komunitetin.
